Kinderkrankengeld, czyli zasiłek chorobowy na dziecko. Te prawa przysługują pracującym rodzicom. Jeśli dzieci są chore, rodzice mogą ubiegać się o zasiłek chorobowy na dziecko wypłacany przez kasę chorych. Obecnie zaświadczenie od pediatry można uzyskać również po konsultacji telefonicznej.
Kinderkrankengeld, czyli zasiłek chorobowy na dziecko: szczególny rodzaj płatnego urlopu
Ból ucha, gorączka, biegunka, zapalenie oskrzeli… Dzieci często chorują. Dla aktywnych zawodowo rodziców jest to zazwyczaj nie lada wyzwaniem. Wprawdzie paragraf 616 niemieckiego kodeksu cywilnego (niem. Bürgerliches Gesetzbuch, BGB) stanowi, że pracownicy muszą być zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy w sytuacjach, za które nie ponoszą odpowiedzialności i których nie dało się uniknąć, bez obniżania ich wynagrodzenia. Odnosi się to również do konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem poniżej ósmego roku życia. Warunkiem jest dostarczenie zaświadczenia lekarskiego oraz okres nieobecności rodziców w pracy nieprzekraczający pięciu dni. (Federalny Sąd Pracy, sygnatura akt: 5 AZR 834/76). Jest jednak pewien haczyk: paragraf 616 może zostać wyłączony w układzie zbiorowym pracy lub umowie o pracę, na przykład poprzez następujące sformułowanie: „Prawo do wynagrodzenia przysługuje tylko za faktycznie wykonaną pracę”.
Zasiłek chorobowy na dziecko zamiast kontynuacji wypłaty wynagrodzenia
Jeśli pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia podczas choroby dziecka, w przypadku pracowników ubezpieczonych w ustawowym systemie ubezpieczenia zdrowotnego rolę tę przejmuje kasa chorych. Wypłaca ona tzw. zasiłek chorobowy na dziecko, czyli Kinderkrankengeld.
Od grudnia 2023 r. rodzice mogą również poprosić pediatrę o wystawienie zaświadczenia uprawniającego do pobierania zasiłku opiekuńczego na chore dziecko po konsultacji telefonicznej. Takie zaświadczenie może być wówczas wystawione na okres do 5 dni. Wymaga to jednak spełnienia pewnych warunków: dziecko musi być znane lekarzowi z wcześniejszych wizyt w gabinecie i nie może mieć poważnych objawów. To rozwiązanie nie jest zatem dostępne w przypadku groźnych chorób. Rodzice mogą odebrać zaświadczenie w placówce lub poprosić o jego przesłanie. Co istotne, rodzice nie są uprawnieni do otrzymania zwolnienia lekarskiego na chore dziecko przez telefon. To lekarz zdecyduje, czy jest to uzasadnione z medycznego punktu widzenia.
Dodatkowe dni na opiekę nad chorym dzieckiem w związku z pandemią koronawirusa: te przepisy przestały obowiązywać z końcem 2023 r.
W 2023 r., w związku z pandemią koronawirusa, każdemu rodzicowi ubezpieczonemu w ustawowym systemie ubezpieczenia zdrowotnego przysługiwało 30 dni na opiekę nad chorym dzieckiem, a rodzicom samotnie wychowującym dzieci aż 60 dni. Osobom posiadającym więcej dzieci przysługiwało więcej dni na opiekę. Obowiązywał jednak górny limit wynoszący 65 dni roboczych na rodzica, a w przypadku rodziców samotnie wychowujących dzieci – 130 dni. Przepisy te przestały obowiązywać z końcem 2023 r.
15 dni w roku na opiekę nad chorym dzieckiem
W roku 2024 i 2025 każdy rodzic ma do dyspozycji 15 dni na opiekę nad chorym dzieckiem. Samotnym rodzicom przysługuje 30 dni na dziecko. Jeśli w rodzinie jest więcej dzieci, każdy rodzic może otrzymywać zasiłek w związku z opieką nad chorym dzieckiem przez łącznie 35 dni w roku, a rodzice samotnie wychowujący dzieci – przez 70 dni w roku.
Zasiłek chorobowy na dziecko: jakie warunki muszą być spełnione, aby go otrzymać?
- rodzice zostali zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy, ale nie otrzymują wynagrodzenia za ten czas
- dziecko nie ukończyło jeszcze 12. roku życia (ograniczenie wiekowe nie ma zastosowania, jeśli dziecko jest niepełnosprawne i wymaga pomocy)
- w gospodarstwie domowym nie ma innej osoby, która mogłaby zaopiekować się dzieckiem
- lekarz uzna za konieczne sprawowanie opieki nad dzieckiem i wystawi odpowiednie zaświadczenie od pierwszego dnia choroby
Co istotne, jeśli jedno z rodziców posiada prywatne ubezpieczenie zdrowotne i obejmuje ono również dziecko, prawo do zasiłku chorobowego na dziecko nie przysługuje.
Zasiłek chorobowy na dziecko: wysokość świadczenia i składanie wniosku
Jeśli wszystkie punkty są spełnione, kasa chorych już od pierwszego dnia wypłaca świadczenie w wysokości 90 proc. stałego wynagrodzenia netto. Jeżeli w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy przed skorzystaniem z zasiłku chorobowego na dziecko pracownik otrzymał jednorazowe płatności, takie jak premia wypłacana w okresie świąt Bożego Narodzenia (niem. Weihnachtsgeld) lub dodatek urlopowy (niem. Urlaubsgeld), wówczas przysługuje mu kwota odpowiadająca utraconemu wynagrodzeniu netto. W 2024 r. maksymalna stawka dzienna zasiłku na chore dziecko wynosi 120,75 euro.
Uwaga: jako że płatności te nie są widoczne na pasku wypłaty, rodzice muszą wykazać otrzymany zasiłek chorobowy na dziecko w swoim zeznaniu podatkowym.
Ubieganie się o zasiłek chorobowy na dziecko – instrukcja krok po kroku
Jeśli pracownik korzysta z aplikacji kasy chorych, może szybko i łatwo złożyć wniosek o zasiłek chorobowy na dziecko za pomocą kilku kliknięć.
Krok 1: Lekarz pediatra wystawi pracownikowi zaświadczenie lekarskie uprawniające do zasiłku chorobowego na dziecko, którego pełna nazwa brzmi następująco: „Ärztliche Bescheinigung für den Bezug von Krankengeld bei Erkrankung eines Kindes” (w skrócie „Kinderkrankenschein”). Lekarz wypełnia pierwszą stronę. Musi zaznaczyć „tak”, aby potwierdzić, że „choroba wymaga opieki i nadzoru”.
Krok 2: Druga strona zaświadczenia to „wniosek o zasiłek chorobowy” (niem. „Antrag auf Krankengeld”) przeznaczony dla kasy chorych. Należy wpisać tu swój adres i dane konta bankowego. Jeśli zgodnie z umową o pracę szef nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia w okresie sprawowania opieki nad dzieckiem w domu, należy zaznaczyć pole „kein Anspruch auf Entgeltfortzahlung” – w przeciwnym razie należy zaznaczyć pole „Anspruch auf …” i wpisać liczbę dni. Ponadto trzeba zaznaczyć, czy jest się rodzicem samotnie wychowującym dziecko, czy nie. Jeśli kasa chorych wypłaciła już zasiłek chorobowy na dziecko w bieżącym roku, należy wprowadzić liczbę dni zwolnienia w związku z opieką nad danym dzieckiem. Na koniec trzeba podpisać wniosek, wykonać kopię zaświadczenia lekarskiego dla pracodawcy i wysłać wniosek pocztą do kasy chorych.
Krok 3: Należy niezwłocznie powiadomić szefa o nieobecności spowodowanej chorobą dziecka. Najpóźniej w dniu roboczym następującym po trzecim dniu choroby należy przedłożyć przełożonemu kopię zaświadczenia lekarskiego. Skontaktuje się on z kasą chorych i przekaże zaświadczenie o zarobkach. Po otrzymaniu obu formularzy kasa chorych przeleje pieniądze na wskazane konto.
Jeśli pracownik nie pracuje w weekendy, nie potrzebuje zaświadczenia na te dni. Korzyść jest taka, że otrzyma normalne wynagrodzenie, a nie zasiłek chorobowy, który jest niższy. Lepiej jest więc poprosić lekarza o kilka zaświadczeń (do piątku i kolejne począwszy od poniedziałku), jeśli dziecko jest chore przez dłuższy czas.
Uprawnienia w przypadku skróconego czasu pracy (niem. Kurzarbeit)
Również w przypadku skróconego czasu pracy rodzice mogą ubiegać się o zasiłek chorobowy na dziecko, jeśli są ubezpieczeni w ramach ustawowego systemu ubezpieczenia zdrowotnego. Zasiłek z tytułu skróconego czasu pracy (niem. Kurzarbeitergeld) i zasiłek chorobowy na dziecko nie mogą być pobierane jednocześnie. Rodzice wykonujący pracę na Minijob są uprawnieni do wzięcia wolnego, ale nie otrzymują zasiłku chorobowego na dziecko. Wynika to z faktu, że nie podlegają oni obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.
Uprawnienia w przypadku pobytu dziecka w szpitalu
Jeśli dziecko trafi do szpitala, jego rodzice również mogą przebywać na oddziale, o ile są spełnione następujące warunki:
- przyjęcie do szpitala jest konieczne z medycznego punktu widzenia,
- dziecko ma mniej niż 12 lat lub
- dziecko jest niepełnosprawne i wymaga pomocy.
W takim przypadku nie ma ograniczeń jeśli chodzi o zasiłek chorobowy na dziecko. Jest on wypłacany tak długo, jak długo trwa hospitalizacja, a ponadto te dni nie są zaliczane do rzeczywistych dni opieki nad chorym dzieckiem.
Szpital wydaje rodzicom zaświadczenie o tym, że ich przebywanie w placówce razem z dzieckiem jest niezbędne z medycznego punktu widzenia. Znajduje się na nim także informacja o długości pobytu. Konieczność medyczna zachodzi na przykład wtedy, gdy rozłąka z matką lub ojcem lub nieznane środowisko mogłyby doprowadzić do zaburzeń zachowania u dziecka lub gdy istnieje ryzyko, że proces powrotu do zdrowia będzie przez to znacznie opóźniony lub zagrożony.
Co istotne, w przypadku dzieci w wieku poniżej 9 lat ustawodawca zawsze zakłada, że przyjęcie ojca lub matki do szpitala wraz z dzieckiem jest konieczne z medycznego punktu widzenia.
Uprawnienia w przypadku osób prowadzących własną działalność gospodarczą
Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą i ubezpieczone dobrowolnie w ramach ustawowego systemu ubezpieczenia zdrowotnego także mogą ubiegać się o zasiłek chorobowy na dziecko, pod warunkiem, że same mają prawo do zasiłku chorobowego w ramach tego ubezpieczenia. Są one uprawnione do zasiłku na chore dziecko od pierwszego dnia choroby dziecka.
Zasady dotyczące osób posiadających prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne nie mają prawa do pobierania zasiłku chorobowego na dziecko. Niektóre taryfy składek na prywatne ubezpieczenie zdrowotne przewidują wypłatę tego typu świadczenia.
Przepisy dotyczące urzędników federalnych
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie urlopu okolicznościowego przysługującego urzędnikom federalnym i sędziom (Verordnung über den Sonderurlaub für Bundesbeamtinnen, Bundesbeamte, Richterinnen und Richter des Bundes, SUrlV), urzędnicy federalni mogą skorzystać z maksymalnie czterech dni urlopu na dziecko, jeśli jest ono „poważnie chore i nie ukończyło 12. roku życia”. Niektóre przepisy dotyczące urzędników krajów związkowych przewidują podobne uregulowania w tym zakresie. W Nadrenii Północnej-Westfalii stosowany jest termin „urlop z przyczyn osobistych” („Urlaub aus persönlichen Gründen”).
Jeśli w umowie o pracę nie ma żadnych ustaleń dotyczących urlopu okolicznościowego, warto zajrzeć do porozumienia zakładowego lub układu zbiorowego pracy. W przypadku urzędników krajów związkowych zastosowanie mają przepisy dotyczące urlopów specjalnych obowiązujące w danym landzie. W razie wątpliwości można zwrócić się do działu kadr lub rady zakładowej – najlepiej jeszcze przed pierwszą chorobą dziecka.
